Always with me – Kate Covington (Cover) ost. Spirited away
วันนี้จะขอนำเสนอ อนิเมชั่นเรื่องเยี่ยม ที่เสียดสีสังคมยุคปัจจุบันได้ดีที่สุด จากสตูดิโอ “จิบลิ” ผู้สรรค์สร้าง โตโตโร่ และ สุสานหิ่งห้อย ที่ทำให้ประทับใจจน บ่อน้ำตาท่วมจอมานักต่อนัก ทั้งยังเป็นอนิเมที่ได้รางวัล ออสการ์ และ ยังเป็นอนิเมที่สร้างรายได้ทะลุทะลวงกันเลยทีเดียว อนิเมที่เลื่องลือนั่นคือ
“Spirited Away”
เรื่องสุดแสนแฟนตาซีนี้เริ่มมาจาก ครอบครัวของจิฮิโระ (สาวน้อยชุดชมพู รูปด้านบน) กำลังเดินทางย้ายไปที่พักอาศัยใหม่ ในชนบทแห่งหนึ่ง ท่ามกลางหุบเขา และ ป่าอันเขียวชอุ่ม
จิฮิโระเอง คงไม่คิดว่าการเดินทางย้ายบ้านครั้งนี้ จะทำให้ชีวิตของเธอต้องเรียนรู้และค้นพบสิ่งที่ไม่เคยคาดฝันมาก่อนว่าจะได้พบเจอ
….หลังจากเธอและพ่อแม่ก้าวเข้าอุโมงค์แห่งหนึ่ง ครอบครัวของเธอได้หลุดเข้าไปยังเมืองร้างที่ไม่พบเห็นผู้คน แต่กลับมีอาหารวางเรียงรายอยู่ตามบ้านหลังต่างๆ พ่อแม่ของเธอไม่รอช้าที่จะเข้าไปกินอาหารจานโอชะที่วางตามโต๊ะ ในช่วงเวลาที่กินอย่างตะกละตะกลาม ไม่นานพ่อแม่เธอก็กลายเป็นหมู!
และนั่นคือจุดเริ่มต้นที่ตัวเธอก็ได้เข้าไปสู่ดินแดนพิศวง อันเป็นที่อยู่ของตัวประหลาดและเทพต่างๆ พร้อมกับหาทางแก้คำสาปนี้ให้ได้ก่อนที่พ่อแม่เธอในร่างหมูจะถูกนำไปเป็นอาหาร เงื่อนไขหนึ่งที่จะช่วยในการแก้คำสาปและเข้าไปอยู่ในเมืองแห่งนี้ได้ คือ เธอต้องแลกกับการให้ชื่อตัวเอง กับแม่เฒ่ายูบาบา ผู้เปรียบเสมือนหัวหน้าของสถานที่แห่งนั้นเพื่อให้ได้งาน เธอได้ชื่อใหม่มาคือ เซน งานของเธอมันช่างดูหนักหนาและยากเกินกว่าเด็กคนหนึ่งจะทำได้
…เหตุการณ์ครั้งนี้แปรเปลี่ยนชิฮิโร่จากเด็กที่ยังไม่โต ดูเหมือนจะเกียจคร้าน ไร้มารยาทในตอนแรก (ตอนต้นเธอไม่รู้จักแม้แต่การขอบคุณหรือเคาะประตู) ให้เธอรู้จักและเข้ามาอยู่ในโลกของผู้ใหญ่มากขึ้น เทียบได้กับการที่เด็กๆเริ่มจะเติบโตกลายเป็นผู้ใหญ่ การเรียนรู้หลายสิ่งที่พวกเขาต้องเผชิญที่มันไม่ได้มีในโลกของเด็กๆ เช่น การทำงาน , การเซ็นจ้างงาน , การถูกเอาเปรียบ ฯลฯ การก้าวเข้าสู่อุโมงค์แห่งนี้ก็เหมือนกับการก้าวผ่านช่วงวัยจากเด็กเป็นผู้ใหญ่ โดยเธอและคนดูจะได้พบเรียนรู้ชีวิตในแง่มุมที่ไม่เคยได้รู้มาก่อน
จิตวิญญาณ(Spirit) อาจไม่มีนิยามที่ชัดเจน มันมีความหมายได้ถึงพลังงาน หรือ หลักการของสิ่งมีชีวิตนั้นๆ หรือ ภาวะอารมณ์พื้นฐานในตัวคน ฯลฯ ซึ่งในเรื่องนี้ส่วนประกอบของต่างๆของ Spirit ถูกถ่ายทอดออกมาให้เราได้เห็นผ่านรูปแบบต่างๆกัน เช่น
ความโลภและตะกละตะกลาม….แปรเปลี่ยนพ่อกับแม่เธอให้กลายเป็นหมู(นอกจากนี้การกลายเป็นหมูยังสะท้อนภาพมนุษย์ในระบอบทุนนิยมที่เงินนำหน้าอีกด้วย) เพราะในเรื่องเมื่อเธอคัดค้านพ่อว่าไม่ควรกินของไม่มีเจ้าของ พ่อของเธอมั่นใจพร้อมตอบกลับเธอไปว่า เพียงมีเงินในกระเป๋าก็สามารถจ่ายได้ โดยไม่สนใจว่าอาหารนั้นเป็นของใคร) และความโลภนี้เอง ที่ทำให้บางคนในโรงอาบน้ำต้องกลายเป็นอาหารของปีศาจไร้หน้าเพียงเพื่อแลกกับทอง คล้ายๆกับคนในสังคมทุกวันนี้ที่ทำทุกอย่างให้ได้มาซึ่งเงินทอง โดยจิตวิญญาณของคนๆนั้นอาจถูกกิน
“Spirited Away” จะนำเสนอไปทาง เสียดสีสังคม ซึ่งสร้างสัญลักษณ์ไว้ทั่วทั้งเรื่อง ได้อย่างแนบเนียนมาก อย่างเช่น ไอเจ้าตัวดำๆในภาพ มันคือ
เจ้าผี มันชื่อว่า คาโอะนาชิ (แปลว่า ไม่มีหน้า) มันคือตัวแทนของความเปลี่ยวเหงา ถ้าคุณนึกภาพสังคมญี่ปุ่นที่มีประชากรจำนวนมาก แต่กลับไม่มีใครสนใจใคร น่าจะเข้าใจง่ายขึ้น เจ้าตัวคาโอะนาชิก็เหมือนกัน ไม่มีใครสนใจมันเลย แต่มาวันหนึ่งมันก็รู้ว่าถ้ามีเงิน ทุกคนจะสนใจ มันก็เลยเอาเงินมาล่อจิฮิโระ หรืออย่างตอนที่กลืนกินกบไป แล้วกลายร่างเป็นกบไปด้วย ก็เปรียบเสมือนว่าคนเราพยายามจะเลียนแบบคนอื่น เรียกร้องความมีตัวตนในสังคม แต่สุดท้ายแล้ว เจ้าคาโอะนาชิก็ยอมคายทุกอย่างออกมา และเหลือแต่ตัวมันเองจริงๆ
ความชั่วร้าย เห็นแก่ตัว….ความเอาเปรียบ , ไม่มีน้ำใจ , มองเห็นแต่ประโยชน์เมื่อหมดประโยชน์ก็ไร้ค่า ความชั่วร้ายที่เป็นสีดำในโลกของผู้ใหญ่นี้ ถูกถ่ายทอดผ่านตัวละคร ยูบาบา แต่ในขณะเดียวกัน หนังก็ยังไม่ให้โลกของผู้ใหญ่โหดร้ายเกินไปนัก ถึงแม้โลกของผู้ใหญ่จะมีความชั่วร้ายอย่างยูบาบา แต่โลกของผู้ใหญ่ก็ยังมีความดีงามซุกซ่อนอยู่อีกมุมหนึ่งอย่างฝาแฝดของเธอ
ความขี้เกียจและเอาแต่ใจตัวเองเป็นใหญ่ (Self-centered)… ด้วยการเลี้ยงดู ทำให้เด็กทารกลูกของยูบาบาได้แต่นอนร้องให้เอาแต่ใจ ไม่สามารถเดินไปไหนมาไหนได้ ได้แต่นอนกับกินจนอ้วนมากขึ้น กลายเป็นเด็กที่เต็มไปด้วยของเล่นแต่ไม่มีเพื่อนฝูง อยู่คนเดียวกับโลกใต้หมอน จนเมื่อเขาถูกสาปและได้เดินทางไปกับชิฮิโร่ เขาก็รู้จักที่จะเดินได้ด้วยตัวเองตั้งแต่อยู่ในร่างหนู และรู้ว่าโลกภายนอกไม่ได้น่ากลัวดังที่เคยรู้มาก่อน
ความพยายามมุมานะ…ทำให้ชิฮิโร่ที่เป็นเพียงเด็กอายุ 10 ขวบทำในสิ่งที่ไม่เคยคิดว่าตัวเองจะทำได้ เธอคงไม่คิดมาก่อนว่าในตัวเองจะมีความสามารถและศักยภาพ ตราบใดที่เธอยังไม่เคยพยายามมุ่งมั่น และ ผลลัพธ์จากความพยายามไม่ใช่แค่ให้เธอได้ช่วยคนรอบตัวได้เท่านั้น ยังทำให้เธอรู้ว่าเธอเติบโตขึ้นแล้วเช่นกัน
ความรับผิดชอบ…ตอนที่ชิฮิโร่ไปของานจากลุงสี่แขนแล้วมีตัวประหลาดที่มีขนเล็กๆกำลังขนของอยู่ หลังจากชิฮิโร่ช่วยขนของ 1 ชิ้น ตัวประหลาดที่เหลือก็หยุดทำงานแล้วมากองกันที่ตัวชิฮิโร่ จะให้เขาทำให้ทั้งหมด ถ้าเธอเติบโตมาในโลกผู้ใหญ่ เธอก็คงมีโอกาสจะได้เจอเหตุการณ์แบบนี้ได้ไม่ยากเลย เพราะตัวประหลาดเหล่านั้นอาจกลายเป็นเพื่อนร่วมงานที่ไร้ผิดชอบและโยนความรับผิดชอบตัวเองมาให้คนอื่น จนลุงสี่แขนต้องบอกออกมาว่า ความรับผิดชอบนั้นเป็นของใครของมัน ใครคนนั้นต้องดูแลเอง
มิตรภาพ ความมีน้ำใจและความรัก….ทั้งที่ ลิน สาวรับใช้ มีให้กับเธอและระหว่างเธอกับฮากุมีให้กันและกัน จะว่าไปแล้วจุดเริ่มต้นของหนังก็เริ่มจากสิ่งนี้ นั่นคือการช่วยเหลือที่ชิฮิโร่ได้รับในวัยเด็ก เมื่อเข้ามาในเมืองก็ทำให้เธอได้รู้จักการเอื้อเฟื้อแบ่งปันและเสียสละ สิ่งเหล่านี้เองที่ช่วยให้เธอได้อยู่รอดปลอดภัยมาตลอด มิตรภาพและความรักคือสิ่งที่เธอมีและได้รับจนสามารถฝ่าฟันอุปสรรคทั้งหลายและช่วยเหลือคนอื่นๆรอบข้างในท้ายที่สุด
ความมีตัวตน…… “ชื่อ”เป็นสิ่งที่สำคัญในเรื่อง ในโลกของความจริงมันก็สำคัญไม่แพ้กัน เพราะชื่อนั้นหมายถึงความเป็นตัวตน(identity)ของคนๆนั้น หลายคนในโลกความจริงที่ต้องแลกตัวตนของตัวเองเพื่อให้ได้มาซึ่งงาน อำนาจ ฯลฯ เหมือนกับปีศาจทั้งหลายในเรื่อง จนท้ายที่สุดก็จะลืมตัวตนของตัวเองไปเหมือนปีศาจทั้งหลายหรือฮากุที่ลืมชื่อตัวเอง เพราะเพียงเพื่อแลกกับบางอย่างมาเขาต้องสูญเสีย “ชื่อ”ไป ครั้นคิดจะต้องการมันกลับคืนมา เราก็รู้ว่าในความเป็นจริง หลายครั้งที่มันไม่สามารถหวนกลับมาได้อีก เราไม่สามารถย้อนกลับไปจุดตั้งต้นของตัวตนได้แม้ต้องการเพียงใด เมื่อครั้งหนึ่งเราตัดสินใจทิ้ง “ชื่อ” ทิ้ง “ตัวตน” ของเราไปเสียแล้ว
**************************************************************************************************************************
รายละเอียดและอัตลักษณ์ในเรื่องยังมีอีกมาก อธิบายกันในนี้คงไม่หมด และคงไม่เห็นภาพ แนะนำให้หามาชม ชมครั้งแรกดูเพื่อความสนุกไปก่อน พอครั้งที่สอง คุณอยากจะตามหาปริศนาทั้งหมดเอง อย่างแน่นอน
ส่วนตัวแล้วประทับใจอนิเมเรื่องนี้ที่สุดเท่าที่เคยดูมา เป็นอนิเมที่คาดไม่ถึงจริงๆว่ามีสิ่งซ่อนเป็นความนัยอย่างแยบยล ในขณะที่เราดูเราจะถูกสอนและคล้อยตามไปตามเนื้อเรื่องโดยไม่รู้ตัว และสิ่งที่อนิเมเรื่องนี้นำเสนอ มันมาจาก สังคมปัจจุบันอย่างแท้จริง!
เด็กดูได้ ผู้ใหญ่ดูยิ่งดีเชียว เป็นช่วงเวลาที่จะได้กลับไปยังจุดเล็กๆ ของการข้ามก้าวผ่านการเป็นเด็กสู่การเป็นผู้ใหญ่ …. ยังจำได้ไหม ว่าเรานั้นหลงลืม และ ขาดสิ่งใดไป
อนิเมเรื่องนี้จะทำให้คุณนึกได้ และคุณจะไม่มีวันลืมมันอีกเลย ….
credit : http://www.oknation.net/blog/print.php?id=140343
http://www.alepaint.com/board_reply.php?txtNo=TURBd01EQXdNREExTURjPQ==&txtroom=
Mayziri 